Malı fiyatı artsa dahi belirli bir süre sonra ücretini almak üzere satmak

(1528) no'lu fetvanın dördüncü sorusu: Soru 4: Kişinin ekmek, şeker, yağ veya sığır gibi fiyatı peşin yüz riyal olan bir malı olsa ve onu borçlu kişiye belirli bir süreye bağlayarak - her zamanki gibi tam bir yıl- yüz otuz riyale satmak istese, fakat bir ya da iki sene geçmesine rağmen ücretini alamazsa, bunun bir mahzuru var mıdır? Aynı şekilde borçlu şahıs o malı bir depo ya da dükkandan satın alsa, mal sahibi aldığı malı peşin olarak hesaplasa, bu adam o malı hesap ve teslim alma işlemleri gerçekleştikten sonra bulunduğu yerde satabilir mi, yoksa başka bir yere mi götürmelidir?

Cevap 4: Kişinin yiyecek ya da farklı türden bir malı belirli bir süre sonra ücretini almak üzere satması, malın fiyatı bir süre sonra artsa bile caizdir. Borçlu kişinin alacaklıya borcunu belirlenen vakitte ödemesi gerekir. Şu ayetin umumu buna delalet eder: Birbirinize bir emanet bırakırsanız, emanet bırakılan kimse emaneti sahibine versin ve (bu hususta) Rabbi olan Allah'tan korksun. Resulullah (s.a.v.)'tan da şöyle rivayet edilir: (Bölümün numarası 13; Page No. 150) Kim ödemek üzere insanların mallarını alırsa, Allah ona ödeme imkanı verir. Kim de vermemek üzere insanların mallarını alırsa, Allah da onu itlaf eder. Kişi bir depo ya da dükkandan mesela mal sahibinin peşin olarak sayması ile bir malı satın alsa, aldığı yerde o malı satması caiz değildir. Bu malı kabzetme, mülkiyete geçirme sayılmaz. Bilakis bu satışın caiz olabilmesi için o malı başka bir yere götürmesi gerekir. Ahmed b. Hanbel Hakim b. Hızam'ın şöyle söylediğini rivayet etmiştir: Dedim ki: Ya Resûlellah, ben alış veriş yapıyorum, benim için bunlardan helal olan nedir ve haram olan nedir? Buyurdu ki: "Bir şey satın aldığın zaman, onu kabzedinceye kadar onu satma." Ve Ahmed b. Hanbel, ve Ebu Davud Zeyd b. Sabit'ten şöyle rivayet etmişlerdir: Peygamber (s.a.v.), tüccarın, malı pazara getirmeden, yolda karşılamayı nehyetmiştir. Yine Ahmed b. Hanbel ve Müslim Cabir (r.a.)'den Resulullah (s.a.v.)'ın şöyle buyurduğunu rivayet etmişlerdir: Bir yiyecek satın aldığın zaman, onu tam olarak teslim almadıkça onu satma. (Bölümün numarası 13; Page No. 151) Son olarak Müslim'in rivayet ettiği bir hadiste Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır: Kim bir yiyecek satın alırsa, onu ölçmeden satmasın. Başarı Allah'tandır! Allah, Peygamberimiz Muhammad (s.a.v.)'e âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.