Borcu erteleme karşılığı arttırma

(Bölümün numarası 13; Page No. 336) (18736) no'lu fetva: Soru: Bizim bir araba kiralama şirketimiz var. Bizimle iş yapan bazı müşteriler ödemeyi geciktiriyorlar. Bu da bizi yargıya baş vurmaya zoruluyor. Yargıda iş takip etme, zaman harcamayı ve takip etmeyi gerektiriyor. Yargıya gitme bir avukat tutmak ve ona belli bir oranda, mesela % 15 oranında ücret ödemek zorunda kalmamıza neden oluyor. Şimdi sorum şudur: 1- Bizim alacağımızı tahsil etmemiz için araba kiralayan kişi üzerine avukat masrafı+ arabamızı çalışmaktan alıkoyduğu için uğradığımız hasarın tazminatı ve polis takip masrafı yüklememiz caiz midir?2- Bazen davayı mahkemede özel maaş tahsis edilen bir temsilci vasıtası ile takip ediyoruz. Bazen de mahkemede bizzat bulunma ve karakollara gidip gelmek zorunda kaldığımız durumlar oluyor. Bizim avukat masrafını almamız caiz midir? Şunu da ilave edeyim: Sözleşmede uyuşmazlık mahkeme nezdinde dava açmakla sonuçlandığı takdirde mahkeme ve avukat masraflarını çekme yükümlülüğünü onun üzerine yazdık.

Cevap: Bu konuda temel prensip şudur: Hak sahibi hakkını artırıma yoluna gitmeksizin alacağı olan kişiden alır. Buna karşılık avukata verdiğiniz para, maslahatınız ve mallarınızın korunması içindir. Onun için bu masrafları borçlulara yıkmanız caiz değildir. Çünkü bu, cahiliye dönemindeki ribaya girer. Sözünü ettiğiniz fazlalık, erteleme karşılığıdır. Bu fazlalığın borçluya şart koşulması ve taraflarca imzalanması, söz konusu fazlalık miktarının borçludan alınmasını caiz hale getirmez. Çünkü bu, geçerliliği olmayan batıl bir şarttır. (Bölümün numarası 13; Page No. 337) Başarı Allah'tandır! Allah, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.