Şeri bir gerekçe olmaksızın hediye ve bağışta çocuklar arasında ayırım yapmak caiz değildir

Bağış konusunda çocuklar arasında adil davranmak (30) no'lu fetva: Soru : Cidde'de bir ev satın aldım. Evi, ekteki tapu senedinde görüleceği gibi büyük oğlum Ahmet üzerine kaydettim. Binaen aleyh çocuklardan birine iyilik yaparken diğerlerini bundan mahrum etmek caiz midir? beni bilgilendirmenizizi rica ediyorum.

Cevap : Komisyon, fetva talebini ve müsteftinin zikrettiği ekteki tapuyu inceledikten sonra aşağıdaki cevabı yazmıştır: Cidde zabıt katibi tarafından 200 sayı ve 29/3/1391h. tarihiyle kaydedilen ekteki tapu senedinde belirtildiğine göre Cidde'de yüzölçümü ve sınırları belli bir evi, kısıtlı oğlun Ahmet'e bağışladığın parayla 6200 Suudi Arabistan Riyaline satın almış ve adı geçen oğlunun ismine kaydetmişsin. Buna göre soruda belirttiğin şekliyle oğlun Ahmet'i, kalan evlatlarından üstün tutman caiz değildir. Evlatlara yapılan hediye ve bağışlarda yasal olanı, eşit davranmak ve aralarını ayırt etmemektir. Şeri bir gerekçe olmaksızın aralarında ayırım yapmak caiz değildir. Mesela, içlerinden bazısına engelli veya geniş aile sahibi yahut ilimle meşgul olduğundan dolayı bağış yapabilirsiniz. Diğer yandan bazı çocuklarınıza da fasıklığı veya bidatçiliği ya da aldığı bağışları Allah'a isyanda kullanacağı düşüncesiyle bağış yapmayabilirsiniz. Çocuklar arasında eşitliğin gözetilmesinin temel dayanağı Numan b. Beşir'in (r.a.) rivayet ettiği şu hadistir: Babam malından bir kısmını bana bağışladı. O zaman annem Amre binti Revaha: Allah Elçisini (s.a.v.) buna şahit tutmadıkça ben razı değilim, dedi. Babam da bana yaptığı bağışına şahit olması için hemen Hz. Peygamber'e (s.a.v.) gitti. Allah Elçisi (s.a.v.): Aynı bağışı bütün çocuklarına yaptın mı? diye sordu. Babam: Hayır, deyince Allah Resulü (s.a.v.): Allah'tan korkun ve çocuklarınız arasında adil olun, buyurdu. Sonra babam geri döndü ve o bağışını geri aldı. (Bölümün numarası 16; Page No. 194)  Hadisin bir rivayetinde Onu geri al. , diğer bir rivayetinde Onu geri al. başka bir rivayetinde Beni zulme şahit tutma. bir başka rivayetinde Buna benden başkasını şahit yap. bir diğer rivayette de Aralarında eşit davran ifadesi geçmiştir. (Müttefekun aleyh) Bu hadis çocuklar arasında adil davranmamanın haramlığını gösterir. Çünkü çccuklar arasını ayırmayı "zulüm" diye nitelemiş ve bağışın geri almasını emretmiştir. Ayrıca böyle bir şeye şahitlik etmekten de kaçınmıştır. Zulüm haramdır. Emir, bağışın geri alınmasını ve çocuklar arasında eşit davranmayı gerektirir (vücup ifade eder). Yukarıda belirtildiği gibi şeri bir gerekçeyle çocuklar birbirinden ayırt edilirse, İmam Ahmed b. Hanbel'den bunun caizliğini gösteren bir görüş nakledilmiştir. Söz konusu görüşünde İbn Hanbel, çocuklardan bazısına vakıf tahsis edilmesi hakkında "Bir ihtiyaçtan dolayı ise sakıncası yoktur. Diğerlerine üstün tutma maksadıyla yapılırsa, mekruh görürüm." demiştir. Bağış da böyledir. (Bölümün numarası 16; Page No. 195) Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesinin ve sahabesine salât ve selam etsin.