İblis hakkında âlimlerin ihtilafı

Soru 3: Allah Te'âlâ, Adem (a.s.)'a secde ile emretmeden önce şeytan meleklerden mi idi?.

Cevap 3: Alimler, İblis'in meleklerden mi, yoksa cinlerden mi olduğu konusunda ihtilaf etmişlerdir. Bir grup şöyle demiştir: O, zehirli ateşten yaratılan meleklerden bir çeşittir. Diğer melekler ise nurdan yaratılmışlardır. Buna delil olarak şunu söylüyorlar. Eğer meleklerden olmasaydı, Adem'e secde ile emrolunmazdı ve ona secde etmemesini yadırgamazdı. Aynı zamanda istisnada asıl olan, müstesnanın, müstesna minh (kendisinden istisna edilen) cinsinden olmasıdır. Allah Te'âlâ şöyle buyurmuştur: Hani biz meleklere: Âdem'e secde edin, demiştik; İblis hariç olmak üzere, onlar hemen secde ettiler. Meleklerden sonra İblis istisna edilmiştir. Dolayısıyla onun, onlardan olduğuna delalet etmektedir. (Bölümün numarası 3; Page No. 508)  Diğerleri ise şöyle demişlerdir: O, meleklerden değil, bilakis cinlerdendir. Zira Allah Te'âlâ şöyle buyurmuştur: Hani biz meleklere: Âdem'e secde edin, demiştik; İblis hariç olmak üzere, onlar hemen secde ettiler. İblis cinlerdendi; Rabbinin emrinden dışarı çıktı. Çünkü o, zehirli ateşten yaratılmıştır, melekler ise nurdan yaratılmışlardır. Ayrıca onun çoğalan bir nesli vardır, melekler ise doğarak çoğalmazlar. İbn Cerir et-Taberi birinci görüşü tercih etmiş ve ikinci görüşün delillerine şöyle cevap vermiştir: Meleklerden bazıları nurdan, bazıları da zehirli ateşten yaratılmıştır. İblis, zehirli ateşten yaratılan melekler sınıfındandır. Burada, zehirli ateşten yaratılan sınıfın doğarak çoğalmadıklarına delil yoktur. Allah Te'âlâ bu konuda şöyle buyurmuştur: İblis hariç, O cinlerdendi; Meleklerden bir grup olmalarından dolayıdır ki, cin olarak isimlendirilmişlerdir. Yahut, gizliliklerinden dolayı ona cin denmiştir. Şu ayette, gizliliklerinden dolayı diğer meleklerin cinler olarak isimlendirildiği gibi: Allah ile cinler arasında da bir soy birliği uydurdular. Cinlerden olmasına rağmen, Allah'ın meleklere Adem'e secde emrinin içine onun da dahil olması, onlarla karışık bulunmasından dolayıdır. Her halükarda bu, ameli bir fayda sağlamayan bir meseledir. Bu konuda tartışmak da bir fayda getirmez. Başarı Allah'tandır. Efendimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam olsun.