Hilalin doğduğu farklı yerlere itibar edilip edilmeyeceği

(Bölümün numarası 10; Page No. 134) (2623) no'lu fetva: Soru 1: Oruç için imsak ve iftar vaktini açıklamanızı rica ediyoruz. Allah razı olsun sizlerden.

Cevap 1: Öncelikle şunu belirtelim: Suudi Arabistan Krallığı'nda orucun başlangıç ve bitim vakti ile ilgili bir açıklama yayınlandı. Bildirinin metni şöyledir: Öncelikle, Hilalin her beldede farklı yerlerden doğması aklen ve müşahede ile bilinen hususlardandır. Bu konuda hiçbir alim farklı görüş belirtmemiştir. Alimler arasında asıl ihtilaf bu farklı doğuş yerlerine itibar edilip edilmeyeceği noktasında çıkmıştır. İkinci olarak: Hilalin farklı yerlerden doğması meselesi içtihada açık bir olan nazari konulardan biridir. Din ve ilimle ilgisi olan herkes bu konuda ihtilaf etmiştir. Bu caiz bir ihtilaf olup isabet eden iki sevap yani içtihat ve isabet etme sevabı alır. Hata eden ise bir içtihat sevabı alır. Bu meselede âlimler iki temel görüşe ayrılmışlardır. Bazıları hilalin farklı yerlerden doğmasını esas alırken bazıları buna itibar etmemişlerdir. Her bir zümre Kitap ve Sünnet'ten delillere dayanmışlardır. Belki de her iki grup Yüce Allah'ın şu sözünü ortaklaşa esas aldıkları için aynı nassa dayanıyor olabilirler. Sana, hilâl şeklinde yeni doğan ayları sorarlar. De ki: Onlar, insanlar ve özellikle hac için vakit ölçüleridir. (Bölümün numarası 10; Page No. 135) Bir diğer delilleri de şu hadis olabilir: Onu (hilali) gördüğünüz zaman oruç tutunuz ve onu gördüğünüz zaman iftar ediniz. Söz konusu ihtilaf, nassı anlamada farklılıktan ve her birinin delil getirmede farklı bir metot uygulamasından kaynaklanıyor olabilir.Heyetin uygun gördüğü ve takdir ettiği yaklaşımlar ve bu konuda meydana gelen ihtilaf nedeni ile bunun korkulacak bir sonucu olmadığından bu dinin ortaya çıkması üzerinden on dört asır geçtiği halde ümmetin tek bir rüyet üzerinde birleştikleri bir dönem geçtiğini biz bilmiyoruz. Bundan dolayı Büyük Âlimler Heyeti Konseyi üyelerinin bu meselenin olduğu gibi kalması ve bu meselenin gündeme taşınmaması ve her İslam devletinin âlimleri vasıtası ile bu meselede işaret edilen iki görüşten birini seçme hakkının olduğu kanaatini benimsemişlerdir. Çünkü her bir görüşün kendine has delilleri ve dayanakları vardır. Üçüncü olarak: Heyet meclisi hilallerin hesapla sabit olup olamayacağı meselesini ele aldı. Bu konuda Kitap ve Sünnette yer alan delilleri inceledi. Âlimlerin bu konu hakkındaki görüşleri hakkında bilgi sahibi oldu. Sonra oy birliği ile şer'i meselelerde hilallerin sabit olması meselesinde yıldız hesabına itibar edilmeyeceğine karar verdi. Zira Hz. Peygamber bir hadislerinde Onu gördüğünüz zaman oruç tutunuz, onu gördüğünüz zaman iftar ediniz. buyurmuş, bir başka hadiste de aynı konuda Onu (hilali) görünceye kadar oruç tutmayınız ve onu görünceye kadar da orucunuzu açmayınız. buyurmuşlardır. Bu konuda başka deliler de vardır. Orucun (Bölümün numarası 10; Page No. 136) her gün için başlangıç ve bitiş vaktini Yüce Allah şöyle açıklamıştır: Sabahın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yeyin, için. Bu ayet, her yerde yaşayan müslümanlar için genel bir hüküm ifade etmektedir. Ve ülkenin kendi geceleri ve gündüzleri için kendilerine has hükümleri vardır.Başarı Allah'tandır! Efendimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam olsun.