Döviz bozmayla beraber havale yapma

(14385) no'lu fetvanın birinci sorusu: (Bölümün numarası 13; Page No. 460) Soru 1: Ben ve burada çalışan birçok Sudanlılar, bazen ailelerimize para gönderme ihtiyacı hissediyoruz. Bilindiği üzere Suudi Arabistan krallığında Suudi Riyalı, Sudan Cuneyh’inden daha değerlidir. Zaten bütün yabancı paraların değerleri birbirinden farklıdır. Bizler ailemize tek bir yolla para yollayabiliyoruz. O’da şudur: Ben, Sudan’a gidecek biriyle anlaşıp ve örneğin bin Suud Riyali veriyorum, kendisi de o paralar ile Suudi Arabistan Krallığında mal alıp Sudan’a gidip o malı satıyor. Ve kendisine verdiğim bu parayla oldukça da kar ediyor. Zaten bu iş için Sudan'da resmi tacirler var. Başta bu bin riyali tüccara verirken bunu Sudan’da aileme Sudan cuneyhi olarak vermesini istiyorum ve bundan dolayı anlaşmamıza bağlı olarak beş ve ya on cuneyh kendisine veriyorum. Biz bu şekilde para yolluyoruz ve başka da bunun bir yolu yoktur. Çünkü eğer Riyal olarak parayı alıp orada Sudan Cuneyhine çevirirse cezaya çarptırılabilir. Hatta paranın miktarı çok olması durumunda idama da çarptırılabilir. Nitekim birçok kişi kanunlar gereği bundan dolayı orada idama çarptırılmışlar. Sorum şudur: Böyle bir işlemde faiz var mıdır? Ben “Nurun ala’d-derb” programında paranın parayla satışı için ikisinin de aynı mecliste hazır bulunması gerektiğini duydum. Ancak bu durum mümkün değil. Çünkü burada Sudan Cuneyhi yoktur. Bizi bu hususta bilgilendirin. Allah sizi hayırla mükâfatlandırsın. Ve bu benim zihnimi çok meşgul ediyor. Bizi bilgilendirin. Allah sizi hayırla mükafatlandırsın.

Cevap 1: Böyle bir muamele caiz değildir. Çünkü bir para diğer bir parayla değiştirilmesi esnasında ikisi aynı mecliste hazır bulunmamıştır. Buhari, Peygamber (s.a.v.)'den şöyle dediğini rivayet etmiştir: Altını altınla değiştirmek faizdir, ancak peşin olursa müstesna. Buğdayı buğdayla değiştirmek faizdir, ancak peşin olursa müstesna. Arpayı arpayla değiştirmek faizdir, ancak peşin olursa müstesna. Hurmayı hurma ile değiştirmek faizdir, ancak peşin olursa müstesna. “ (hadisin Arapça metninde “hae hae” kelimeleri birkaç defa geçiyor) bu kelimeler verme ve almadan kinayedir. Yani al ve ver. Bir parayı diğer bir parayla karşılıklı teslimat olmadan değiştirmek faiz olup Müslümanın yapması caiz değildi. Burada başka bir sıkıntı daha var o da burada yarar sağlayan bir borç durumu da var ki bu da faizdir. Bu tür faizli muamelelerde yegane meşru çıkış yolu şudur: Para verdiğin kişiyle mudarebe ortaklığını kurmak üzerinde anlaşacaksın, yani sen o’na sermayeyi vereceksin o da bunu işletip istediğiniz eşyayı alacak, sonra da bu malı senin memleketinde satacak kar ve zararda ortak olacaksınız, sermaye senindir. Bu parayı memleketinde sen ondan alırsın ya da o tüccar senin memleketinde o parayı Sudan Cuneyhi olarak senin ailene verir. (Bölümün numarası 13; Page No. 461)  Başarı Allah'tandır! Allah, Peygamberimiz Muhammed (s.a.v.)'e âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.