Başkalarına ait ve ödenmesinden ümit kesilen borçların yok sayılması

(Bölümün numarası 11; Page No. 158)  Şirket ( 20428 ) Numaralı fetva: Soru : Şeriatın bize açıklamadığı konulardan biri, şirketlerin başkaları üzerinden çeşitli durumlardan kazanmış olduğu borçlarının yok sayılmasıdır. O durumlardan bazıları şunlardır: 1 : Karşılıksız çekleri tahsil etme konusu.2 : Zimmetine para geçirip durumları ortaya çıkmadan önce Suudi Arabistan'dan kaçan kimseleri şirket sadece uluslararası interpol aracılığıyla veya kendi ülkelerinde yargılamaları yoluyla takip edebilmektedir ki, bu da genellikle sonuçsuz kalmaktadır. 3 : Şirketlere olan borçlarını kapatmaya yetecek kadar miras bırakmadan vefat eden kimseler.4 : Çok az bir borç olup bu borcu tahsil etmenin masrafı borçtan daha fazla olduğu durumlarda.: Bankalar bu durumlarda borçlulardan haklarını alma hususunda görülmemiş bir sıkıntı ile karşılaşmaktadırlar. Bu konuda geçerli olan görüş bu borçların yok sayılmasıdır. Adet bu şekilde yerleşmiştir. Katılım şirketlerinden olan er-Racihi Bankacılık ve Yatırım Şirketi ki normal hissedarların tayin ettiği olağan genel kurul tarafındın yönetilmektedir. Kuruluş beyanında geçtiği üzere şirketin sorumluluklarından biri şirkete borçlu birinin zimmetindeki borcu silme yetkisi olsa da görevleri arasında şirketin mallarını teberru etme yetkisi yoktur. (Bölümün numarası 11; Page No. 159) Bütün hissedarların hazır bulunması imkansızdır. Çünkü mal sahipleri, hisse senetlerini alım-satım yolu ile her gün değişen hissedarlardan oluşmaktadır. Sizlerden bu gibi durumlarla ilgili fetva vermenizi bekliyoruz. Şirket idare meclisinin bu ve benzeri durumlarda borçları yok sayması caiz midir değil midir?

Cevap : Fetva komisyonu, konuyu araştırdıktan ve söz konusu şirketle ilgili işleyişe vakıf olduktan sonra, şirket idare meclisinin anılan durumlarda borçları yok saymasının caiz olmadığı kanaatine varılmıştır. Aksine şirkete düşen ödemekte zorluk çeken, borcunu ödemeden kaçanlardan ve diğerlerinden hukuki haklarının tamamını tahsil etmesi için bütün çabasını harcaması gerekmektedir. : Çünkü Yüce Allah şöyle buyurduğuna: Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara vermenizi... emreder. Yine Yüce Allah müminlerin sıfatları konusunda şöyle buyurmaktadır: Yine onlar (o müminler) ki, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler; (Bölümün numarası 11; Page No. 160) Yine Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: Ey iman edenler! Allah'a ve Peygamber'e hainlik etmeyin; (sonra) bile bile kendi emanetlerinize hainlik etmiş olursunuz. Başka bir ayette Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: O halde gücünüz yettiğince Allah'a isyandan kaçının. Ayrıca Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır: Aldığını geri veresiye kadar el sorumludur. Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Muhammed'e, âline ve ashâbına salât ve selam etsin.