Arabasının bir şahsa yanında çalışması şartı ile satması

(6880) no'lu fetva: (Bölümün numarası 13; Page No. 196) Soru: Ben bir iş adamıyım. İşim araba satmaktır. Akdi kurarken şöyle bir ifade kullanıyorum: Arabayı filanca kişiye iki yüz bin riyale sattım. Akit esnasında kendisi şu kadar peşin riyal verecektir. Kalan bedel aylık taksitlere bölünmüştür. Her ay şu kadar riyal ödenecektir. Müşteriye yanımda çalışması şartı getiriyorum. Ben ona işi garanti ediyorum. Çünkü bazı devlet kurumlarından müteahhitlik hizmetleri alıyorum. Arabayı satın alan kişiye arabanın taksitleri bitinceye ya da bütün parasını ödeyinceye kadar çalışma şartı getiriyorum. Bu dediğim resmî kurumlarla anlaşmam geçerli olduğu sürece geçerli olmaktadır. Ancak yanımda çalışma şartı şeklindeki yöntem üzerinde şüphe duymaya başladım. Bu konuda beni aydınlatın, Allah sizi aydınlatsın. Eğer bu yöntem uygun değilse geçmiş sözleşmeler ve buna taraf olanlar hakkında ne gibi bir işlem yapmalıyım?

Cevap: Bir satış akdi içinde bir başka akdi -ki o da kiralama akdidir- şart koşman akdi kökünden bozar. Bu akit sahih olmaz. Zira Ebû Davud ve Tirmizî'nin rivayet ettikleri ve hasen diye değerlendirerek naklettikleri hadise göre Abdullah b. Ömer (r.a) Peygamber (s.a.v.)'den şöyle dediğini (rivayet etmiştir). Alış-verişte selef (paranın peşin malın sonradan verilmesi) helal olmaz. Alış-verişte iki şart olmaz. Yanında olmayan bir şeyin satışı olmaz. O halde bir müslümanın bundan gelecekte kaçınması gerekir. Geçmişi ise Yüce Allah'ın affedeceğini umarız. Zira Yüce Allah şöyle buyurur: Bundan sonra kime Rabbinden bir öğüt gelir de faizden vazgeçerse, geçmişte olan kendisinindir ve artık onun işi Allah'a kalmıştır. Başarı Allah'tandır! Allah Peygamberimiz Hz. Muhammed'e (s.a.v.) âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.