Hak sahiplerine haklarını vermek kul hakkından tövbe etmenin şartlarındandır

(13939) Numaralı fetva: Soru: Hayatının bazı dönemlerinde insan günah, başıboşluk ve Allah korkusu olmadan yaşıyor. Eğleniyor, oynuyor, saçıp savuruyor ve isyan ediyor. Kişinin bu durumu tövbe edinceye kadar devam ediyor. Sonra Allah’ın kendilerine doğru yolu gösterdiği ve ihsanda bulunduğu insanlardan biri oluyor. Günah içinde olduğu dönemde işledikleri günahlardan bazıları Rabbinin hakları ile ilgili bazıları da diğer insanların hakları ile ilgili oluyor. İnsan günahtan dönüp tövbe ettiği ve salih amel işlediği sürece Rabbi ile ilgili olan hakları Allah’ın izniyle bağışlanır. Diğer insanların hakları ise mesela mal ile ilgili oluyor. Bazı insanların malını heba ettim. Bazı insanların gıybetini yaptım. Sonra bende borçlar ve borç sahipleri konusunda düşünceler oluşmaya başladı. Ben borçların sahiplerini ya da ücretini aynı miktarda ödemeye yol bulamıyorum. Bu da hayıtımı çekilmez hale getiren sırtımda bir yük oldu. Bize bilgi vermenizi rica ediyoruz, Allah, sizi hayırla mükâfatlandırsın.

Cevap: Eğer kul hakkına girilmişse hakkı yenen kişinin hakkını geri vermek tövbenin şartlarındandır. Eğer bu hak mal ile ilgili ise onu iade etmek gerekir. Mal dışında başka bir şey ise helallik istenmelidir. Eğer helallik konusunda bir zarardan korkarsa gücü yettiğince ona iyilik eder ve ona dua eder. (Bölümün numarası 24; Page No. 358) Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.