İki günde acele etmek

(Bölümün numarası 11; Page No. 295)  İki günde acele etmek (9145) no'lu fetva: Soru: Muntehe’l-iradat ve er-Ravde’l-murabba Şerhu zadi’l-mustekne gibi birçok fıkıh kitabı ile İbn Kesir’in tefsirinde bulunan “ Kim iki gün içinde acele edip (Mina'dan Mekke'ye) dönmek isterse, ona günah yoktur, kim geri kalırsa ona da günah yoktur.” Ayeti ile ilgili müfessirlerin görüşünden şunu anladım. Mina’da gecelemek üç gecedir. Hacı eğer acele edecekse, Mina’da iki gece acele etmeyecekse üç gece kalmalı. Aynı şekilde görevde olan bir müftüden şöyle duydum: Acele memleketine dönecek kişi, ancak mübarek kurban bayramının üçüncü gününde Mekke’den çıkabilir. Aynı müftü şunu da dedi: Kurbanlar, bayramın dördüncü gününde de kesilebilir. Muğni ve bahsettiğim kitaplardaki görüşler bir birine muvafıktır. Şayet bu görüşler sahih ise, bu görüşler ile imam Ahmet ve sünen sahiplerinin sahih senetle rivayet ettikleri “Mina günleri üç gündür, kim acele eder de iki gün kalırsa ona bir günah yoktur ve kim de gecikirse ona da bir günah yoktur.” Hadisini nasıl telif edeceğiz. Ben bu hadisten şunu anlıyorum: Memleketine erken dönmek isteyen kişi, kurban bayramın ikinci gününde Mekke’den çıkabilir. Çünkü hadiste, Mina üç gündür denilmiş, Muğni ve bahsettiğim kitapların dediği gibi üç gece denilmemiştir. Kim iki gün içinde acele edip (Mina'dan Mekke'ye) dönmek isterse, ona günah yoktur, kim geri kalırsa ona da günah yoktur.

(Bölümün numarası 11; Page No. 296) Cevap: Soruda geçen hadis ile yukarıdaki ayet arasında her hangi bir çelişki yoktur. Muntehe’l-iradat ve er-Ravde’l-murabba Şerhu zadi’l-mustekne kitaplarındaki görüşlerde, yukarıdaki ayetle ilgili İbn Kesir’in tefsirinde bulunan görüşlerde söz konusu ayet ve hadise muhalif değildir. Çünkü Mina’da üç gece ancak gündüzleriyle beraber muteber olduğu gibi, gündüzler de geceleriyle beraber muteber olurlar. Bu durunda hac kültüründe müteaccil (aceleci), zilhiccenin on bir ve on ikinci gecelerinde Mina’da geceleyip, gündüzleri de öğlenden sonra cemrelere taş atandır. İşte bu kişi, zikrettiğimiz şekilde cemrelere taş attıktan sonra zilhiccenin on ikisinde güneş batmadan evvel Mekke’ye dönüp veda tavafı yaptıktan sonra memleketine doğru yola çıkabilir. Gayri muteaccil ise, zilhiccenin on üçüncü gecesinde Mina’da geceleyip, aynı ayın on üçüncü günü öğleden sonra cemrelere taş atar. Bu kişi, öğleden sonra şeytan taşlama görevini yaptığında veda tavafı yapıp memleketine gidebilir. Tabi ki bu şahıs eğer daha önce tavafu’l-İfade yapmışsa veda tavafı yapacak, şayet bu şahıs, tavafu’l-ifade yapmamışsa bu son tavaf için ifade ve veda tavaflarına niyet getirmesi gerekir. Başarı Allah'tandır! Efendimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam olsun.