Maymun satışı

(18807) no'lu fetva: Soru : Zât-i âlinize hobilerin tatmini ya süs için kullanılan hayvanların ticaretinin yapılmasının ya da evde beslenmesinin dini hükmünü sormak istiyorum. Bu hayvanlara ve kuşlara örnek olarak şunları sayabiliriz: 1 - Süs kuşları; Papağan ve renkli kuşlar gibi. 2 - Sürüngenler; yılan ve kertenkele gibi. 3 - Kurt, aslan, tilki ... ilh gibi yırtıcılar (Bölümün numarası 13; Page No. 39)  Pahalı olmalarına rağmen güzel şekilleri ya da derileri için kullanılan ve esaret altınta tutulan bu hayvanların ticaretini yapmak oldukça karlı bir iştir.

Cevap : Öncelikle papağan, renkli kuşlar ve bülbül gibi süs kuşlarının sesi için satması caizdir. Zira bunlara bakmak ve seslerini dinlemek mubahtır. Şariden bunların satışı ya da evde beslenmesini yasaklayan bir nas varit olmamıştır. Bilakis sahibinin, sağlıklı beslemesi, yidirip içirmesi ve diğer ihtiyaçlarını karşılaması halinde kafeste bakımının caizliğini gösteren deliller varit olmuştur. Mesela, Buharî, Enes'den (r.a.) şöyle nakletmiştir: Hz. Peygamber (s.a.v.) insanların en ahlaklısıydı. Benim Ebû Umeyr adında bir kardeşim vardı. -Sanırım sütten yeni kesilmişti.- Allah Resûlü (s.a.v.) bize gelince, oynadığı minik kuşu kastederek "Ey Ebû Umeyr, ne yapmış Nuğayr?" diye ona takılırdı. en-Nuğar (bülbül, serçe yavrusu ya da küçük alamecek) bir kuş türürdür. Hafız İbn Hacer (Fethu'l-bârî) şerhinde bu hadisten çıkarılacak sonuçları sayarken der ki: Hadise göre küçük çocukların kuşlarla oynaması, anne babanın küçük çocuklarının mubah oyunlar oynamasına izin vermesi, küçükleri eğlendiren mubah şeylere harcama yapılması, kafes gibi yerlerde kuş beslenmesi ya da kuşun kanadının ucundan kesilmesi caizdir. Zira Ebû Umeyr'in kuşuna muhakkak bu ikisinden biri yapılmıştır. Hangisi yapılmışsa, diğeri de aynı hükme tabi olur. Yine Ebû Hureyre'den nakledilen bir hadiste Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: (Bölümün numarası 13; Page No. 40) Bir kadın hapsettiği bir kedi yüzünden cehenneme girdi. Ne onu yedirdi, içirdi ne de yer yüzünün haşeratından yemesi için salıverdi. Böyle bir şey kedi için caizse, serçe ve benzer hayvanlar için de caizdir.Bazı âlimler beslenmesi amacıyla kuşların kafeste tutulmasını mekruh görürken, diğer bazıları da bunu haram görerek şöyle demişlerdir: Kuşların sesini dinlemeye ve kuşlara bakarak zevk almaya insanın ihtiyacı yoktur. Tersine bu kibirlilik, şımarıklık ve hafif meşrepliktir. Hatta sefihliktir. Çünkü bu şekilde insan uçmayı özleyen ve açık alanların hasretini çeken bir kuşun acılı sesinden zevk alıyor. (bkz. Merdavî, el-Furû ve Tashihuhu, 4/9; en-İnsâf, 4/275). İkinci olarak satışın geçerli olmasının şartlarından biri de akte konu olan maldan zaruret hali dışında faydalanmanın helal olmasıdır. Yılanların faydası olmaz. Bilakis zararı olur. Dolayısıyla alış verişi de caiz değildir. Kertenkelerler de böyledir. Bunların da alış verişi caiz değildir. (Bölümün numarası 13; Page No. 41) Üçüncü olarak kurt, aslan, tilki gibi köpek dişli hiçbir yırtıcının satışı caiz değildir. Çünkü Hz. Peygamber (s.a.v.) bunu yasaklamıştır. Ayrıca bunlar için harcama yapmak israftır. Hz. Peygamber (s.a.v.) israftan menetmiştir. Başarı Allah’tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.